sobota, 6 lipca 2013

RAK JELITA GRUBEGO

To pierwszy z serii artykułów o naszym zdrowiu. Mam nadzieję, że będzie ich więcej i będą przydatne. Artykułu o tematyce medycznej będą publikowane z użyciem czerwonej czcionki


Słowo „rak” większości ludzi kojarzy się z nieuleczalną, śmiertelną chorobą. Są i tacy, którzy twierdzą, że nawet jeżeli stwierdzono u nas jakiś nowotwór to nie powinno się go operować, bo przyspieszy to i tak nieuchronny koniec. Spróbuję Państwa przekonać, jak bardzo się mylą.

Rozpoczniemy od nowotworu jelita grubego. Są ku temu co najmniej dwa powody. Po pierwsze ilość wykrywanych raków tej właśnie okolicy stale wzrasta i stają się one problemem społecznym. Związane jest to ze starzeniem się społeczeństwa, a także o czym jeszcze wspomnimy, zmianą sposobu odżywiania się. Po drugie, mimo dość typowych objawów choroby, jest ona lekceważona przez pacjentów, a niekiedy niestety również przez lekarzy. Opóźnienie leczenia, nawet o kilka  miesięcy może zadecydować o niepomyślnym zejściu.   

Na początku trochę anatomii. Jelito grube, jest ostatnią częścią przewodu pokarmowego. Rozpoczyna się odcinkiem zwanym kątnicą, gdzie łączy się z jelitem cienkim. W tej okolicy (w dole brzucha po stronie prawej) znajduje się też wyrostek robaczkowy. Następnie jelito grube otacza cały brzuch w kształcie ramy i kończy się odcinkiem zwanym odbytnicą. Rolą jelita grubego jest uformowanie kału i wyprowadzenie go poza organizm.

Jak wspomnieliśmy, w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat, ilość zachorowań na raka jelita grubego znacznie się zwiększyła. Przyczyny tego nowotworu, jak i większości innych raków nie są do końca poznane. Istnieją jednak pewne wskazówki, które mogą nam pomóc w zapobieganiu tej chorobie. Oprócz przyczyn natury dziedzicznej (genetycznej), na które nie mamy wpływu istnieją również przyczyny środowiskowe. Najważniejsze z nich to sposób odżywiania się. Okazuje się, że w społeczeństwach spożywających dużo pokarmów roślinnych, dużo ciemnego chleba, warzyw i owoców, a mniej mięsa i tłuszczów zwierzęcych, zapadalność na raka jelita jest bardzo niska. Chodzi tu prawdopodobnie o to, że dieta bogatoroślinna, zapewnia regularne wypróżnienia i kał nie zalega w jelicie. Długie przebywanie kału w jelicie umożliwia kontakt komórek jelitowych ze szkodliwymi, rakotwórczymi substancjami z pokarmu. Z innych przyczyn wymienia się palenie papierosów, które jest jak wiadomo również  szkodliwe dla innych organów.

Rola dziedziczenia jest w rakach jelita grubego znaczna. Znane są całe rodziny obciążone tą chorobą. Jeżeli u kogoś z naszych najbliższych (matka, ojciec, rodzeństwo, wujostwo, dziadkowie) wystąpił rak jelita, zwłaszcza przed czterdziestym - pięćdziesiątym  rokiem życia, powinniśmy być bardziej czujni wobec siebie i wykonać odpowiednie badania (patrz niżej) już w wieku 30-40 lat. Obecnie do raków dziedzicznych przywiązuje się dużą wagę. W kilku miastach w Polsce działają poradnie genetyczne, zajmujące się wychwytywaniem takich przypadków i szczegółowego badania najbliższej rodziny chorego.

Istnieją pewne choroby jelita, sprzyjają powstawaniu nowotworów. Zaliczamy do nich polipowatość rodzinną i wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Ludzie obciążenie tymi chorobami muszą kontrolować stan swojego jelita bardzo często, a w przypadku wykrycia raka natychmiast poddać się operacji.

Istotne są zatem dwa fakty. Po pierwsze ilość raków jelita grubego zwiększa się, a po drugie w pewnym stopniu możemy zapobiegać jego powstawaniu,.

Jakie objawy ze strony jelita mogą wskazywać na raka i powinny skłonić nas do wizyty u lekarza-chirurga?

Najważniejszym objawem jest obecność krwi w stolcu. Jest to niepokojący sygnał, lecz muszę podkreślić stanowczo, że nie jest on jednoznaczny z obecnością raka. Co więcej zazwyczaj przyczyna krwawienia jest mniej groźna, ale może to stwierdzić tylko lekarz. Nawet jeśli leczyliśmy się na guzki krwawnicze (hemoroidy) nie wolno nam lekceważyć obecności krwi w stolcu. Niestety zdarza się często, że zarówno pacjenci jak i co gorsza lekarze ignorują krwawienie i zalecają (bez badania!) czopki na hemoroidy. Nic bardziej błędnego! Badanie odbytnicy palcem jest normalnym badaniem lekarskim i nie należy się go wstydzić ani unikać. Nie wykonanie tego badania przez lekarza to błąd w sztuce. Każdy człowiek po 40 roku życia co pewien czas (zwłaszcza w obecności niepokojących objawów powinien być poddany takiemu badaniu. 

Inne wymagające diagnostyki objawy to nagła zmiana charakteru wypróżnień. Jeżeli na przykład ktoś miał całe życie skłonność do zaparć, a nagle zaczyna miewać biegunki (lub odwrotnie) musi zgłosić się do lekarza. Zmiana wyglądu stolca również powinna budzić niepokój, zwłaszcza jeżeli stają się one bardzo wąskie.

Uczucie niepełnego wypróżnienia i stałego parcia na stolec, to również niepokojące objawy wskazujące na szybką wizytę u chirurga. Osłabienie i niskie wartości hemoglobiny i żelaza we krwi, bez innej przyczyny mogą również sugerować obecność raka jelita.

Może się zdarzyć, że choroba rozwija się bardziej podstępnie, lub po prostu chory nie zdaje sobie sprawy, że dolegliwości jakie miewa, na przykład wzdęcia, bóle, okresowe zatrzymania gazów, to objawy raka. Jeżeli guz całkowicie zamknie światło jelita, treść pokarmowa nie może przemieszczać się i dochodzi do tak zwanej niedrożności nowotworowej. Pojawia się wzdęcia całego brzucha i uporczywe wymioty. Tylko natychmiastowy zabieg ratuje życie.

Jak widzimy objawów jest wiele, co daje szansę na szybkie  wykrycie nowotworu.

Jakie badania stosujemy w wykrywaniu raka jelita?

Po pierwsze i najważniejsze, wspomniane już, badanie odbytnicy  palcem. Bardzo wiele guzów  umiejscawia się właśnie w odbytnicy w zasięgu palca chirurga. Inne badania to jelita oglądanie za pomocą specjalnych przyrządów ( kolonoskopia). Kolonoskopia umożliwia tez usunięcie zmian, które po kilku latach mogłyby przekształcić się w raka czyli tzw. polipów. Ich wycięcie całkowicie zatrzymuje tą przemianę, a pacjent co kilka lat ma wykonywane badania kontrolne.

Wiele osób otrzymuje zaproszenia na badania jelita (kolonoskopię). Niestety są one często lekceważone, a ludzie boja się badania, uważając je za bolesne i niebezpieczne. Nic bardziej błędnego. Większość z nas powinna mieć wykonaną kolonoskopię tylko raz w życiu. Jeśli nie ma zmian nie ma potrzebny powtarzanie jej prze co najmniej 10-15 lat.. Jeśli są , być może właśnie uratowano nam życie.  

Jeżeli chirurg podejrzewa raka pobiera fragment zmiany (guza) do badania mikroskopowego. Po potwierdzeniu podejrzenia należy ustalić sposób leczenia. Możliwości leczenia, co chciałbym specjalnie podkreślić zależą od czasu wykrycia nowotworu. Im wcześniej tym mniej bolesne i okaleczające leczenie. Pamiętajmy o tym! 

Leczenie nowotworów jelita grubego jest zazwyczaj operacyjne. Zabieg polega na wycięciu guza wraz z przylegającym odcinkiem jelita. Niekiedy po leczeniu operacyjnym musimy poddać się jeszcze chemioterapii czy naświetlaniu w Szpitalu Onkologicznym. Takie leczenie, jak nazywają je lekarze, skojarzone daje szansę całkowitego usunięcia komórek nowotworowych z naszego organizmu.

Dokładniej metody operacji i związane niekiedy z nimi wytworzenie odbytu sztucznego, czyli stomii, omówimy w następnym artykule.

Reasumując należy zapamiętać że:

-          każdy wcześnie wykryty nowotwór jest uleczalny w 100%

-          każdy niepokojący objaw ze strony jelita musi byś skonsultowany z chirurgiem

-          nie należy unikać badania „per rectum” , gdyż w wielu przypadkach może ono uratować nam życie!

-          Dietę należy wzbogacać we włókna roślinne (owoce, warzywa, ciemne pieczywo), ograniczając czerwone mięsa i tłuszcze zwierzęce

-          Aktywność fizyczna również jest  potężnym orężem w walce z rakiem

Czujny pacjent i fachowy lekarz to duet nie do pokonania przez nowotwór!

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz