Słowo „rak” większości ludzi
kojarzy się z nieuleczalną, śmiertelną chorobą. Są i tacy, którzy twierdzą, że
nawet jeżeli stwierdzono u nas jakiś nowotwór to nie powinno się go operować,
bo przyspieszy to i tak nieuchronny koniec. Spróbuję Państwa przekonać, jak
bardzo się mylą.
Rozpoczniemy od nowotworu jelita
grubego. Są ku temu co najmniej dwa powody. Po pierwsze ilość wykrywanych raków
tej właśnie okolicy stale wzrasta i stają się one problemem społecznym.
Związane jest to ze starzeniem się społeczeństwa, a także o czym jeszcze wspomnimy,
zmianą sposobu odżywiania się. Po drugie, mimo dość typowych objawów choroby,
jest ona lekceważona przez pacjentów, a niekiedy niestety również przez
lekarzy. Opóźnienie leczenia, nawet o kilka
miesięcy może zadecydować o niepomyślnym zejściu.
Na początku trochę anatomii. Jelito
grube, jest ostatnią częścią przewodu pokarmowego. Rozpoczyna się odcinkiem
zwanym kątnicą, gdzie łączy się z jelitem cienkim. W tej okolicy (w dole
brzucha po stronie prawej) znajduje się też wyrostek robaczkowy. Następnie
jelito grube otacza cały brzuch w kształcie ramy i kończy się odcinkiem zwanym
odbytnicą. Rolą jelita grubego jest uformowanie kału i wyprowadzenie go poza
organizm.
Jak wspomnieliśmy, w ciągu ostatnich
kilkudziesięciu lat, ilość zachorowań na raka jelita grubego znacznie się
zwiększyła. Przyczyny tego nowotworu, jak i większości innych raków nie są do
końca poznane. Istnieją jednak pewne wskazówki, które mogą nam pomóc w zapobieganiu
tej chorobie. Oprócz przyczyn natury dziedzicznej (genetycznej), na które nie
mamy wpływu istnieją również przyczyny środowiskowe. Najważniejsze z nich to
sposób odżywiania się. Okazuje się, że w społeczeństwach spożywających dużo
pokarmów roślinnych, dużo ciemnego chleba, warzyw i owoców, a mniej mięsa i
tłuszczów zwierzęcych, zapadalność na raka jelita jest bardzo niska. Chodzi tu
prawdopodobnie o to, że dieta bogatoroślinna, zapewnia regularne wypróżnienia i
kał nie zalega w jelicie. Długie przebywanie kału w jelicie umożliwia kontakt
komórek jelitowych ze szkodliwymi, rakotwórczymi substancjami z pokarmu. Z
innych przyczyn wymienia się palenie papierosów, które jest jak wiadomo
również szkodliwe dla innych organów.
Rola dziedziczenia jest w rakach
jelita grubego znaczna. Znane są całe rodziny obciążone tą chorobą. Jeżeli u
kogoś z naszych najbliższych (matka, ojciec, rodzeństwo, wujostwo, dziadkowie)
wystąpił rak jelita, zwłaszcza przed czterdziestym - pięćdziesiątym rokiem życia, powinniśmy być bardziej czujni
wobec siebie i wykonać odpowiednie badania (patrz niżej) już w wieku 30-40 lat.
Obecnie do raków dziedzicznych przywiązuje się dużą wagę. W kilku miastach w
Polsce działają poradnie genetyczne, zajmujące się wychwytywaniem takich
przypadków i szczegółowego badania najbliższej rodziny chorego.
Istnieją pewne choroby jelita,
sprzyjają powstawaniu nowotworów. Zaliczamy do nich polipowatość rodzinną i
wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Ludzie obciążenie tymi chorobami muszą
kontrolować stan swojego jelita bardzo często, a w przypadku wykrycia raka
natychmiast poddać się operacji.
Istotne są zatem dwa fakty. Po
pierwsze ilość raków jelita grubego zwiększa się, a po drugie w pewnym stopniu
możemy zapobiegać jego powstawaniu,.
Jakie objawy ze strony jelita mogą
wskazywać na raka i powinny skłonić nas do wizyty u lekarza-chirurga?
Najważniejszym objawem jest
obecność krwi w stolcu. Jest to niepokojący sygnał, lecz muszę podkreślić
stanowczo, że nie jest on jednoznaczny z obecnością raka. Co więcej zazwyczaj
przyczyna krwawienia jest mniej groźna, ale
może to stwierdzić tylko lekarz. Nawet jeśli leczyliśmy się na guzki
krwawnicze (hemoroidy) nie wolno nam lekceważyć obecności krwi w stolcu.
Niestety zdarza się często, że zarówno pacjenci jak i co gorsza lekarze
ignorują krwawienie i zalecają (bez badania!) czopki na hemoroidy. Nic bardziej
błędnego! Badanie odbytnicy palcem jest
normalnym badaniem lekarskim i nie należy się go wstydzić ani unikać. Nie
wykonanie tego badania przez lekarza to błąd w sztuce. Każdy człowiek po 40
roku życia co pewien czas (zwłaszcza w obecności niepokojących objawów powinien
być poddany takiemu badaniu.
Inne wymagające diagnostyki objawy
to nagła zmiana charakteru wypróżnień. Jeżeli na przykład ktoś miał całe życie
skłonność do zaparć, a nagle zaczyna miewać biegunki (lub odwrotnie) musi zgłosić
się do lekarza. Zmiana wyglądu stolca również powinna budzić niepokój,
zwłaszcza jeżeli stają się one bardzo wąskie.
Uczucie niepełnego wypróżnienia i
stałego parcia na stolec, to również niepokojące objawy wskazujące na szybką
wizytę u chirurga. Osłabienie i niskie wartości hemoglobiny i żelaza we krwi,
bez innej przyczyny mogą również sugerować obecność raka jelita.
Może się zdarzyć, że choroba
rozwija się bardziej podstępnie, lub po prostu chory nie zdaje sobie sprawy, że
dolegliwości jakie miewa, na przykład wzdęcia, bóle, okresowe zatrzymania
gazów, to objawy raka. Jeżeli guz całkowicie zamknie światło jelita, treść
pokarmowa nie może przemieszczać się i dochodzi do tak zwanej niedrożności
nowotworowej. Pojawia się wzdęcia całego brzucha i uporczywe wymioty. Tylko
natychmiastowy zabieg ratuje życie.
Jak widzimy objawów jest wiele, co
daje szansę na szybkie wykrycie
nowotworu.
Jakie badania stosujemy w
wykrywaniu raka jelita?
Po pierwsze i najważniejsze,
wspomniane już, badanie odbytnicy
palcem. Bardzo wiele guzów umiejscawia się właśnie w odbytnicy w zasięgu
palca chirurga. Inne badania to jelita oglądanie za pomocą specjalnych przyrządów
( kolonoskopia). Kolonoskopia umożliwia tez usunięcie zmian, które po kilku
latach mogłyby przekształcić się w raka czyli tzw. polipów. Ich wycięcie
całkowicie zatrzymuje tą przemianę, a pacjent co kilka lat ma wykonywane
badania kontrolne.
Wiele osób otrzymuje zaproszenia na
badania jelita (kolonoskopię). Niestety są one często lekceważone, a ludzie
boja się badania, uważając je za bolesne i niebezpieczne. Nic bardziej
błędnego. Większość z nas powinna mieć wykonaną kolonoskopię tylko raz w życiu.
Jeśli nie ma zmian nie ma potrzebny powtarzanie jej prze co najmniej 10-15
lat.. Jeśli są , być może właśnie uratowano nam życie.
Jeżeli chirurg podejrzewa raka
pobiera fragment zmiany (guza) do badania mikroskopowego. Po potwierdzeniu
podejrzenia należy ustalić sposób leczenia. Możliwości leczenia, co chciałbym
specjalnie podkreślić zależą od czasu wykrycia nowotworu. Im wcześniej tym
mniej bolesne i okaleczające leczenie. Pamiętajmy o tym!
Leczenie nowotworów jelita grubego
jest zazwyczaj operacyjne. Zabieg polega na wycięciu guza wraz z przylegającym
odcinkiem jelita. Niekiedy po leczeniu operacyjnym musimy poddać się jeszcze
chemioterapii czy naświetlaniu w Szpitalu Onkologicznym. Takie leczenie, jak
nazywają je lekarze, skojarzone daje szansę całkowitego usunięcia komórek
nowotworowych z naszego organizmu.
Dokładniej metody operacji i
związane niekiedy z nimi wytworzenie odbytu sztucznego, czyli stomii, omówimy w
następnym artykule.
Reasumując należy zapamiętać że:
-
każdy wcześnie wykryty nowotwór jest uleczalny w 100%
-
każdy niepokojący objaw ze strony jelita musi byś
skonsultowany z chirurgiem
-
nie należy unikać badania „per rectum” , gdyż w wielu
przypadkach może ono uratować nam życie!
-
Dietę należy wzbogacać we włókna roślinne (owoce,
warzywa, ciemne pieczywo), ograniczając czerwone mięsa i tłuszcze zwierzęce
-
Aktywność fizyczna również jest potężnym orężem w walce z rakiem
Czujny pacjent i fachowy lekarz to duet nie do pokonania przez
nowotwór!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz